Welke soorten verlof bestaan er in België? Een handig overzicht

Op welke feestdagen van 2024 mag je vakantie nemen? En hoe zat het ook alweer met zwangerschaps- of ouderschapsverlof? Dat schept soms flink wat onduidelijkheid. Daarom geven we je een duidelijk overzicht van de meest voorkomende soorten verlof in België. Handig voor jou als medewerker of hr-verantwoordelijke.

Jaarlijkse vakantie

Laten we beginnen bij het begin: voltijdse werknemers hebben in ons land meestal recht op 4 weken (of 20 dagen) jaarlijkse vakantie. In sommige bedrijven of sectoren kan je enkele bijkomende vakantiedagen krijgen. De berekening van het precieze aantal dagen verschilt tussen arbeiders en bedienden:

• Bij arbeiders vormen de prestaties en het ontvangen loon van het voorgaande jaar het vertrekpunt voor de berekening.
• Voor bedienden wordt dan weer gekeken naar de prestaties en het gekregen loon in het voorgaande en lopende jaar. Zij blijven hun wedde ook gewoon ontvangen tijdens de vakantiedagen. Voorts genieten ze dubbel vakantiegeld, waarvan het exacte bedrag wordt berekend op basis van het loon tijdens het jaar voorheen.

Werkte je vorig jaar niet voldoende om recht te krijgen op 4 weken vakantie? Afhankelijk van je persoonlijke situatie kan je via jeugd- of seniorvakantie in aanmerking komen voor extra verlofdagen. Als vakantiegeld krijg je dan een voorschot op het vakantiegeld van het volgende jaar. Of een uitkering van de RVA. We raden je alvast aan om met die laatste contact op te nemen. Zo weet je perfect waar je recht op hebt.

Wettelijke feestdagen

Verder heeft elke medewerker gedurende tien officiële feestdagen recht op betaald verlof. Jaarlijks zijn er in België 10 wettelijke feestdagen, waaronder de volgende in 2020:

• 1 januari: Nieuwjaarsdag
• 1 april: Paasmaandag (geen vaste datum)
• 1 mei: Feest van de arbeid
• 9 mei: Hemelvaartsdag (geen vaste datum)
• 20 mei: Pinkstermaandag (geen vaste datum)
• 21 juli: Nationale Feestdag
• 15 augustus: Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart
• 1 november: Allerheiligen
• 11 november: Wapenstilstand
• 25 december: Kerstmis

Ben jij iemand die soms ook op zondag werkt? Dan mag je die gewerkte feestdag inhalen met de zogeheten inhaalrust. In sommige sectoren of werknemerscategorieën kan een officiële feestdag worden vervangen door een andere dag. De exacte feestdagen kunnen dus variëren per bedrijf. Ga zeker ten rade bij je werkgever!

Europees verlof

In België wordt het aantal vakantiedagen bepaald volgens de geleverde prestaties van het voorgaande jaar. En dat is voor sommige mensen heel onhandig. Denk maar aan schoolverlaters, werknemers die overstappen van de overheids- naar de privésector, werklozen die terug aan de slag gaan, medewerkers die het werk hervatten na voltijds tijdskrediet of ouderschapsverlof en internationals die willen terugkomen naar belgië.

Klinkt herkenbaar? Goed nieuws: dankzij Europees verlof kan jij in het eerste jaar van tewerkstelling toch betaalde vakantie nemen! Onthoud wel: net zoals gewone vakantiedagen is Europees verlof niet overdraagbaar.

Zwangerschapsverlof

Als jonge moeder (in spe) heb je recht op in totaal 15 weken zwangerschapsverlof, die uit 3 periodes bestaat: 1) De facultatieve & 2) verplichte prenatale rust: 6 weken voor de bevalling, waarvan één week verplicht is en 3) de postnatale rust, die 9 verplichte weken na de geboorte omvat. In verwachting van meerlingen? Dan kan je totale verlofperiode oplopen tot 17 of 19 weken, waarvan 11 weken postnataal.

Als werknemer moet je een medisch attest voorleggen met de verwachte bevallingsdatum. Belangrijk: doe dat niet later dan 7 weken voor de uitgerekende datum!

Ouderschapsverlof

Een verloftype dat daarop volgt is het ouderschapsverlof: een vorm van volledige of gedeeltelijke loopbaanonderbreking. Daarmee kan je als medewerker je arbeidsprestaties tijdelijk schorsen of verminderen om je te focussen op de opvoeding van je jonge kinderen. Bij ouderschapsverlof krijg je maandelijkse uitkeringen, betaald door de RVA.

Hoelang ouderschapsverlof doorgaans duurt? Dat hangt af van de gevraagde onderbreking: volledig, halftijds, ⅕ of 1/10. In elk geval kan je maximum 4 maanden opnemen. Vraag je de maximale duur niet in één keer aan, dan kan je het saldo later nog opgebruiken. Zolang je kind jonger is dan 12 jaar.

Belangrijk: elke van de twee ouders heeft recht op ouderschapsverlof voor hetzelfde kind. Neemt de moeder of vader haar of zijn recht op ouderschapsverlof niet op? Dan is dat recht niet overdraagbaar aan de andere ouder voor hetzelfde kind.

Soms wordt het ouderschapsverlof verward met tijdskrediet. Wat het verschil dan is tussen deze twee? Tijdskrediet kan je in principe opnemen voor kinderen jonger dan 8 jaar, terwijl ouderschapsverlof mogelijk is voor kinderen tot en met 12 jaar.

Sociaal (en onbetaald) verlof

Sociaal verlof, ook wel familiaal verlof of verlof om dwingende redenen genoemd, geeft je recht op onbetaalde afwezigheid. Reden? De noodzakelijke tussenkomst van jou als medewerker is vereist. Bijvoorbeeld omwille van:

• Ziekte, ongeval of ziekenhuisopname van je partner of een familielid dat al dan niet onder hetzelfde dak woont (ook als dat bijvoorbeeld de grootvader is van je partner).
• Ernstige, materiële schade aan je eigen bezit, bijvoorbeeld door stormschade aan je huis of appartement

Je bent wel verplicht om je werkgever zoveel mogelijk op voorhand te verwittigen. In totaal kan je jaarlijks tot 10 dagen sociaal verlof krijgen.

Verlof medische bijstand

Wist je al dat medewerkers verlof kunnen nemen om ernstig zieke gezins- en familieleden (tot de tweede graad) bij te staan? Tijdens die periode heb je recht op een uitkering van de RVA. Enkele vuistregels die je best in acht neemt:

• Je kan zorgverlof opnemen in periodes van minimum 1 maand en maximum 3 maanden. Die mogen elkaar ook opvolgen.
• Je mag je zorgverlof ook verlengen, opnieuw telkens per minimum 1 maand of maximum 3 maanden.
• De totale verlofduur is beperkt tot 12 maanden per ziek familielid als het om voltijdse vakantie gaat. Is jouw afwezigheid halftijds, dan is je verlof beperkt tot 24 maanden.

Anciënniteitsverlof

Een ander verloftype is het sector-of bedrijfsgebonden anciënniteitsverlof. Daarbij ontvang je als werknemer een extra dag betaald verlof in functie van je anciënniteit bij je werkgever. Anciënniteitsverlof wordt vaak toegekend om de loyaliteit te belonen.

Hoe je het aantal dagen vakantie kunt berekenen? Dikwijls geldt één extra vakantiedag per 5 jaar anciënniteit. Maar eigenlijk mag jouw werkgever dit helemaal zelf bepalen.

Hoe helpt Officient?

Officient maakt het gemakkelijker voor werkgevers om duidelijk te communiceren over verlof met medewerkers. Via de Self Service-app zien medewerkers welke types verlof ze mogen opnemen, hoeveel budget er is en vragen ze deze met enkele kliks aan.

Voor hr maken we het gemakkelijker om een overzicht te bewaren van alle verlofdagen die medewerkers aanvragen. Alle aanvragen van de Self Service-apps komen mooi terecht in één kalender. Dankzij de koppeling met je sociaal secretariaat staan de tellers ook meteen goed vanaf het eerste moment dat je start met Officient. Op het einde van de maand kan je dan ook snel even controleren voor je alles doorstuurt voor de loonverwerking. Probeer onze software gratis, en hou de vinger aan de pols van vakantiedagen voor iedere medewerker!

Auteur: Maarten Decroos