Deze zes inzichten helpen Mixblik verantwoord te groeien

Van Eritrese silsi tot Senegalese mafé en van Turkse shakshuka tot Vietnamese kokossoep. Mixblik begon in 2020 als een kleinschalig sociaal project waar migrantenvrouwen worden opgeleid voor een betaalde baan in de voedingssector. Inmiddels is het uitgegroeid tot een bedrijf dat jaarlijks 100.000 verse maaltijden in blik produceert en acht medewerkers in dienst heeft. ‘Mixblik is een Rotterdams bedrijf waar we wereldgerechten in een eigen fabriek koken en inblikken, helemaal ambachtelijk’, legt medeoprichter Esther van der Hoeven uit.

De maaltijden zijn gezond, vegan en bereid met biologische producten, lokaal geteeld. Het belangrijkste is dat we vrouwen die weinig of geen opleiding hebben en de Nederlandse taal nog niet machtig zijn, helpen om zelfstandig te worden door ze op weg te helpen naar betaald werk.’ Daarbij is duurzaamheid een belangrijke pijler, wat onder andere de keuze voor blik verklaart. ‘Je hebt een idee, je begint en het slaat aan. Wij helpen niet alleen vrouwen vooruit, we leren zelf ook ontzettend veel. Het is een waardevolle uitdaging om van een sociale onderneming naar een volwaardig en gezond bedrijf te groeien.’ Om steeds de volgende stap te zetten met hun bedrijf, zijn deze zes inzichten volgens Van der Hoeven doorslaggevend geweest.

‘Een belangrijk onderdeel van onze visie is duurzaamheid. De vrouwen brengen hun eigen unieke gerecht in, maar voor de recepten gelden wel kaders. Alle gerechten zijn bijvoorbeeld vegan en alle ingrediënten zijn biologisch en lokaal geteeld, oftewel bio-lokaal. Ook blik past bij deze duurzame visie. Blik is een zeer duurzaam verpakkingsmateriaal omdat het gemakkelijk te recyclen is en het slechts in beperkte mate aan kwaliteit verliest. En doordat we conserveren maken we optimaal gebruik van seizoensproducten en hebben we weinig tot geen overschotten of derving. Dit maakt je voetafdruk nog lager. De vers gesneden groenten en peulvruchten gaan samen met de eigengemaakte bouillon of saus in een blik dat luchtdicht wordt afgesloten en vervolgens boven de honderd graden wordt verhit. Met als resultaat een biologische, duurzame én lekkere maaltijd die je alleen hoeft op te warmen.’

‘De allereerste aanschaf van Mixblik was dit apparaat, een felsmachine. Hiermee konden we de blikken handmatig luchtdicht afsluiten. Inmiddels is het een klassieker, want met 100.000 blikken per jaar red je het met dit apparaat niet. We hebben nu landelijke dekking via online supermarkt Crisp en Marley Spoon. Verder via Boon supermarkten, boerderijwinkels en vanaf deze zomer ook via EkoPlaza. Met de huidige, meer geautomatiseerde manier van werken kunnen we opschalen tot zo’n 400.000 blikken, zonder dat het leerwerktraject in het gedrang komt. Maar dit is een spanningsveld, geef ik toe. Onze stip op de horizon is groeien naar één miljoen blikken, maar dat betekent dat we sneller moeten produceren. Dit wringt met het leerwerkbedrijf. Een oplossing zou zijn om onze hardlopers – de smaakvarianten waar veel vraag naar is – door een ander bedrijf te laten produceren. Volgens onze standaarden uiteraard. Op deze manier kunnen de vrouwen in het leerwerkbedrijf op eigen tempo blijven werken en kunnen we blijven nadenken over bijvoorbeeld nieuwe varianten.’

‘Het idee van blik is perfect, want het is duurzaam en een bewijs van bekwaamheid voor de vrouwen. Toch bleek blik een keerzijde te hebben, want het heeft in Nederland een imagoprobleem. Omdat eten in blik zo lang houdbaar is, denken veel Nederlanders dat er allerlei conserveringsmiddelen aan zijn toegevoegd. Een maaltijd in blik kan dus niet vers en gezond zijn is de gedachte. Dit was een inzicht waar we iets mee moesten. Een designer heeft vervolgens een verpakkingsontwerp gemaakt waarmee we de consument konden verleiden en dat tegelijkertijd de identiteit van de vrouwen weerspiegelt. Elke verpakking bevat allerlei elementen die in die specifieke cultuur belangrijk zijn. Denk aan klederdracht, haardracht, kookgerei, ingrediënten. Het nieuwe design was een essentiële stap om verder te kunnen groeien. Mensen herkennen ons nu eerder aan ons blik dan aan ons logo.’

‘Nura Kadir hoort bij de eerste groep vrouwen die in 2020 startte. We zijn Mixblik vier jaar geleden begonnen om laaggeletterde migrantenvrouwen, zoals Nura, te helpen. Iris en ik komen allebei uit het vluchtelingenwerk en zagen dat deze vrouwen het moeilijk hadden. Ze kenden de taal niet, waren digibeet en hadden zonder opleiding of werkervaring nul uitzicht op werk. Het gevaar op armoede of vereenzaming was heel groot. Wij wilden iets doen waardoor deze vrouwen zelfstandig konden worden en de regie over hun leven terugkregen. Maar wil je in Nederland meedoen aan de maatschappij dan heb je óf een opleiding nodig óf de juiste werkervaring. Dat wilden we ze meegeven, maar hoe? Door ze iets te laten doen waar ze goed in zijn, want vanuit dat vertrouwen ben je in staat om nieuwe dingen te leren. De vrouwen die wij spraken waren allemaal bizar goed in koken. Alleen niet op de Nederlandse manier: volgens een recept, met precieze hoeveelheden en volgens bepaalde hygiëne- en veiligheidsvoorschriften. Dat leren ze nu bij ons, zodat ze na de opleiding, die gemiddeld twee jaar duurt, overal aan de slag kunnen waar met vers voedsel wordt gewerkt. Een unieke kans. Nura komt uit Eritrea en ontwikkelde zich razendsnel. Inmiddels werkt ze hier als operationeel manager. In totaal hebben we nu acht betaalde medewerkers, allemaal uit ons leerwerktraject.’

‘We begonnen met een duidelijke visie: het leerwerktraject moest praktisch. We wilden de vrouwen algemene vaardigheden leren – Nederlands, lezen, rekenen, schrijven – én praktische werkervaring opdoen. Het idee was om verse maaltijden in blik te produceren, want bij conserveren komen heel wat processen en protocollen kijken. De vrouwen leren bijvoorbeeld hun recept uit te schrijven, ze moeten de namen van de ingrediënten kennen, hoeveelheden leren afwegen, hoe het proces van conserveren gaat, plus alle hygiëne- en veiligheidsvoorschriften. Hebben de vrouwen al deze vaardigheden onder de knie en zit hun recept eenmaal in blik? Dan is hun opleiding afgerond. Voor onze collega’s is hun eigen blik een visitekaartje, een bewijs van persoonlijke groei: van laaggeletterd naar uitzicht op een betaalde baan.’

‘Mixblik is opgericht in 2020. In dat eerste jaar kwam tachtig procent van het benodigde geld uit fondsen en twintig procent uit eigen middelen. Inmiddels ligt deze verhouding anders en genereren we vijftig procent van de inkomsten zelf. Dat vraagt wel om een andere aanpak. Waar we begonnen als sociale onderneming, gingen we steeds meer als bedrijf functioneren. Dan kom je erachter dat het hebben van voorraad geld kost. Ook moesten we nadenken over cashflow, brutomarges, sales, planning, etc. De tijd van spreadsheets en handmatig tellen was voorbij. De overstap naar professionele software was hierbij een enorme verlichting. Het geeft bijvoorbeeld inzicht in voorraden en we kunnen veel beter vooruitplannen. Ook wat betreft inkoop. We weten nu precies wat we nodig hebben, wat er aankomt en wat er in productie is. We werken maar met een handjevol leveranciers, dat is wel zo overzichtelijk. Daarnaast is sparren met doorgewinterde ondernemers belangrijk. Zo hebben we een coach die ons helpt om als ondernemers te denken. Het doel is om een gezond bedrijf te worden. We zitten zelf dus ook in een leerwerktraject!’