Hoe Port of Amsterdam kosten bespaart door maatschappelijk ondernemen

Port of Amsterdam wil als duurzame logistieke schakel meedraaien in de Europese top en tegelijkertijd waarde toevoegen aan metropoolregio Amsterdam. Voor deze koers trok men CFO Michiel de Brauw aan.

“De Amsterdamse havenregio is een belangrijk logistiek knooppunt, met een goederenoverslag van meer dan 100 miljoen ton per jaar”, zegt CFO van Port of Amsterdam Michiel de Brauw. “De toegevoegde waarde aan de regionale economie bedraagt bijna 7 miljard Euro. De haven is één van de grootste energiehavens van Europa, met meer dan 75 procent van de overslag in fossiele brandstoffen. De opkomst van duurzame energie heeft het karakter volledig veranderd. Met de ambitie om te stoppen met op- en overslag van steenkolen in 2030 zetten we vol in op de ontwikkeling van nieuwe activiteiten en innovaties die gericht zijn op een snellere overstap naar schone energie.”

Duurzaamheidsambities

“Wij willen bij de kopgroep van duurzame havens in Europa horen. We zijn nu de grootste benzinehaven van de wereld en de tweede kolenhaven in Europa. We willen één van de grootste energiehavens blijven, maar wel met een steeds kleinere voetafdruk. Daarom focussen we vooral op de energietransitie. Niet door de fossiele industrie af te stoten, maar door ons aandeel in hernieuwbare energie en andere niet-fossiele markten te versterken.

In de loop van mijn carrière bij DHL Supply Chain en zeker tijdens de laatste drie jaar toen ik in Duitsland zat, heb ik gemerkt hoe omvangrijk maatschappelijk verantwoord ondernemen is. En hoe belangrijk het is om duurzaamheid echt op de kaart te zetten. Zeker bij deals met grote klanten. Wanneer een bedrijf zijn logistieke processen uitbesteedt aan een onderneming met een groen imago, dan helpt dat het imago van de klant. Duitsland loopt duidelijk voor op Nederland. Ze zijn daar enorm gedreven in schone energievoorziening. Op mooie dagen met zon en wind hoeven ze geen kolencentrales aan te zetten. In Nederland zijn we nog lang niet zo ver.”

Circulaire economie

“Naast de energietransitie die we voor ogen hebben, focussen we op de circulaire economie in onze regio. De metropoolregio Amsterdam is één van de dichtstbevolkte regio’s ter wereld en blijft groeien. Dat levert uitdagingen op qua milieudruk en overlast. Voor ons zit de uitdaging in het beperken van de fysieke impact van de haven, maar ook in het slim omgaan met de beperkte ruimte die we hebben door de groeiende stad.

Ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen behaal je alleen door samen te werken. Zo neemt de haven de afvalverwerking van de stad op zich. Er wordt enorm veel gerecycled. We zetten in de haven een keten op van bedrijven die de afvalstoffen hergebruiken. Die circulaire economie in de haven van Amsterdam gaat zich ontwikkelen tot een belangrijke factor. Daarnaast trekken we start-ups en scale- ups aan die zorgen voor diversificatie en innovatie, onder meer gericht op versnelling van die energietransitie.

Waarom dit allemaal in de haven gebeurt? Omdat we er hier de fysieke ruimte en de milieuruimte voor hebben. Onze focus verschuift van doorvoer van lading tussen bijvoorbeeld Zuid-Amerika, Afrika en het achterland meer naar het toevoegen van waarde aan de regio. Daarnaast creëren we zo’n 70.000 arbeidsplaatsen in en rondom de haven. Toegevoegde waarde en arbeidsplaatsen worden belangrijker dan alleen het verwerken van tonnages.”

CFO aan het roer

“De duurzaamheidsambities en -initiatieven van Port of Amsterdam passen qua verantwoordelijkheid goed bij een CFO. Het draait om waardecreatie. We kijken daarbij verder dan een groeiambitie of winstoogmerk; ook maatschappelijke waarde is belangrijk. Zo willen we voor 2021 100 procent duurzaam inkopen. De strenge eisen die tegenwoordig gelden voor MVO-verslaggeving maken het ook logisch dat deze ambities onder de CFO vallen. De GRI (Global Reporting Initiative) richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving zijn een internationaal erkende standaard waar onze rapportages aan moeten voldoen.

De laatste jaren hebben we ons MVO-beleid ontwikkeld tot een duidelijk plan met doelstellingen. We kunnen alles meten. Onze MVO-manager Linda van Waveren heeft geen financiële achtergrond, maar dat is geen probleem omdat wij haar ondersteunen met KPI’s, analyses en resultaten. Daarom is het zo krachtig dat dit in de financiële organisatie wordt opgepakt.

Als spin in het web zorgt Linda ervoor dat iedereen in het bedrijf is aangehaakt en op zijn eigen gebied bezig is met duurzaamheid. Neem als voorbeeld onze nautische sector, die het scheepvaartverkeer in het Noordzeekanaal gebied regelt. Zij werken met de doelstelling van een schone scheepvaart door korting te geven aan schone schepen. We zijn ook bezig met opwekking van schone energie, als mede-eigenaar van een windpark. Daarnaast leggen we 100.000 vierkante meter zonnepanelen aan in de haven. Hiermee ontwikkelen we ons steeds meer als de ‘batterij van de stad’. We verleggen de traditionele rol van een haven naar een breder bedrijf. Maar niet alleen wij zitten in die transitie. Ook de havens van Antwerpen en Rotterdam zijn hiermee bezig.”

Financieel én maatschappelijk rendement

“Ik had vroeger vooral ‘blauwe’ mensen in mijn finance-team – de precieze types. Nu zoek ik ook wat groen – mensen die in staat zijn om de bredere context te zien. Het is juist die balans tussen financiële en maatschappelijke doelstellingen die in onze duurzaamheidsambities van toegevoegde waarde zijn. Met name niet-financiële informatie vind ik belangrijk. En mijn maandrapportages zijn niet alleen de financiële harde cijfers, maar ook rapportages over de luchtkwaliteit en leefbaarheid.

Mensen in mijn team moeten niet alleen maar op basis van financieel rendement een beslissing nemen. Neem als voorbeeld de kranen waar we mee werken in de haven. Een betonbedrijf had een dieselkraan in gebruik die tot overlast voor bewoners leidde. Wij hebben als mede-investeerder een elektrische kraan aangeschaft. Deze maakt geen geluid en de vervanging levert milieuwinst op door minder uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof. Dat is een goede stap voor de leefbaarheid van de woonwijken in de buurt. Financieel levert dat eigenlijk niets op. Toch is het van belang. Maar het maakt besluiten niet altijd even eenvoudig. Soms geeft iets een financieel laag, maar maatschappelijk erg hoog rendement. Hoe kom je dan tot een beslissing? Dat gaat met gevoel.

Je vergroot daarmee je license to operate. Uiteindelijk kun je als haven daardoor meer groeien, maar je moet wel het hele plaatje blijven zien, niet per investering afzonderlijk. En maatschappelijk ondernemen leidt ook tot een kostenbesparing. Maar alleen wanneer je naar het totaal kijkt. We hebben hele concrete plannen voor de toekomst. Niet alleen voor de komende vijf jaar, maar ook voor 15 jaar en verder. We zijn een weg ingeslagen en we voelen en meten door middel van KPI’s dat dit de juiste richting is. De haven bestaat al meer dan 700 jaar. Hoe hij er over 50 jaar precies uit ziet, weten we niet, maar we kunnen het beeld inmiddels wel aardig schetsen.”

Dit artikel verscheen eerder op CFO.nl en in CFO Magazine
Port of Amsterdam gebruikt Exact software onder andere voor hun financiële processen.