Nu de coronasteun stopt, begint het ondernemen weer

Het einde van de coronasteun is in zicht. Het demissionair kabinet maakte onlangs bekend dat de meeste tegemoetkomingen en regelingen per 1 oktober stoppen, en dat is een impliciet positief geluid voor de Nederlandse economie. Het einde van de steun zal, zo mag je als ondernemer aannemen, nooit gepaard kunnen gaan met het aanscherpen van de coronamaatregelen. Als de coronasteun stopt, begint het echte leven en ondernemen weer.

Binnen niet al te lange tijd heeft de Nederlandse economie corona ingehaald. De cijfers schetsen een beeld van een economie in herstel. Zo was de procentuele groei in het tweede kwartaal van dit jaar, vergeleken met Q2 in 2020, was de hardste ooit. Dat komt grotendeels door de rampzalige cijfers in 2020, maar toch: Nederland krabbelt op. Hetzelfde beeld is zichtbaar in de mkb monitor.

Het Algemeen Dagblad kopte daarom een tijdje terug al de oproep van economen: stop de coronasteun. De steunpakketen hielden namelijk ook niet-efficiënte ondernemingen in leven, aldus het artikel. Met het stoppen van de steun spreekt de overheid het vertrouwen uit dat de meeste Nederlandse ondernemers de veerkracht en creativiteit hebben om het zelf óók te redden. Wie na oktober nog worstelt, was misschien al niet toekomstbestendig. Jan-Paul van de Kerke, econoom bij ABN Amro tegen het AD: “Bedrijven die na de crisis niet volop draaien, hebben mogelijk een verdienmodel dat niet toekomstbestendig is.”

Geslaagd of niet?

Is het financiële steunpakket van de overheid geslaagd? Die vraag is moeilijk te beantwoorden. Aan de ene kant zien accountants veel klanten voor wie de vele regelingen niet goed duidelijk waren. Misschien schoten accountants soms tekort in daad en advies, waardoor vooral kleinere ondernemers de steun als ‘gift’ in plaats van als ‘voorschot’ behandelden. Het is de verantwoordelijkheid van de overheid om helder te communiceren, maar die van ondernemer én accountant op de hoogte te zijn van de regelgeving, en klaar te zijn voor alle mogelijke scenario’s. Er zijn geen excuses voor onwetendheid.

Vooral bij grotere ondernemingen leverde dat weinig significante problemen op. Het aantal faillissementen bleef beperkt – en daar was het hele steunpakket vanaf het begin om te doen. In die zin is het steunpakket geslaagd. Maar welke adviezen moeten accountants hun klanten nog steeds geven?

Geld over? Zet het opzij!

Sparen en reserveren. De steun was en is geen kadootje! Dat had van het begin af aan het devies moeten zijn voor ondernemers die steun ontvingen. Elke euro die je als ondernemer overhield of nu nog overhoudt moet opzij, als een buffer voor de naheffing die mogelijk komt. Er komt namelijk een verplichte narekening, waarbij de overheid kijkt naar de daadwerkelijke inkomsten tegenover de geschatte cijfers waar steun op gebaseerd is. Waren je resultaten beter dan ingeschat, dan krijg je een naheffing. De Rijksoverheid publiceert verschillende voorbeelden van hoe het ontslag van medewerkers of een hoger dan verwachte omzet kan zorgen voor naheffingen van duizenden euro’s. Wees daar op voorbereid.

Accountants wacht tot slot ook nog een lastige taak. In het verleden deden we er in ons vak alles aan klanten ‘levend’ te houden; de komende tijd moeten we eerlijke gesprekken aangaan met klanten die daar financieel simpelweg niet gezond genoeg voor zijn. Sommige ondernemers denken toekomstbestendig te zijn met omzetten, resultaten en marges die eigenlijk te wensen overlaten. Accountants bewijzen hen een dienst, niet door creatief met deze cijfers om te gaan, maar door hen met een gedegen advies en ondersteuning door een faillissement te begeleiden. Of misschien nog wel beter, door het voorkomen van een dreigend faillissement. Er ligt geen schaamte in berusten in een faillissement, als het alternatief een werkend leven vol zorgen is.