OEE of Overall Equipment Effectiveness: wat is het en hoe bereken je het?

Binnen de productie-industrie is de Overall Equipment Effectiveness (OEE) niet weg te denken. Veel productiebedrijven maken handig gebruik van deze belangrijke KPI om verspilling in productieprocessen te meten. Exact legt je uit wat de OEE voor jouw organisatie betekent en hoe je deze berekent.

De Overall Equipment Effectiveness is een KPI (Key Performance Indicator) die de werkelijke output van je ‘equipment’ of machines meet in vergelijking met de maximale productiecapaciteit. Voor de OEE van jouw bedrijf breng je drie essentiële factoren in kaart:

1. beschikbaarheid (de tijd dat je machines daadwerkelijk draaien)
2. prestatie (werken je machines op volle productiesnelheid)
3. kwaliteit (percentage van producten zonder defecten)

Voeg je deze drie factoren samen? Dan krijg je één duidelijke score – de OEE – die je laat zien hoe efficiënt je productie verloopt.

Verspilling of verlies in je productie verminderen is één van de belangrijkste manieren om je winstmarges te verhogen. De OEE is een waardevolle KPI om verliezen op te sporen en aan te pakken. Dankzij de juiste inzichten kan je verbeteringen sneller en effectiever doorvoeren om jouw machines en productieprocessen zo optimaal mogelijk te benutten.

Staat een machine bijvoorbeeld regelmatig stil? Of krijg je de laatste tijd vaker retouren? Dan geeft de Overall Equipment Effectiveness je een duidelijker beeld van deze tendensen en weet je precies in welke productiestappen je de grootste efficiëntieslag kan slaan.

Bovendien helpt de OEE je om in te schatten of je een specifieke productie-output kan behalen. Doordat je beter zicht hebt op de beschikbaarheid, prestatie en kwaliteit kan je namelijk voorspellen of je productiemachines en -processen in staat zijn om de gewenste output binnen een bepaalde termijn te realiseren.

De Overall Equipment Effectiveness bereken je volgens deze formule:

OEE = Beschikbaarheid x Prestatie x Kwaliteit

We lichten de drie factoren toe met een voorbeeld.

1. Beschikbaarheid
   Dit is de tijd die je machines werkelijk draaien. Je berekent hiervoor de gepresteerde uren ten opzichte van de geplande productie-uren. Plan je bijvoorbeeld om dagelijks van 9 tot 17 uur te produceren, maar is er gemiddeld twee uur per dag stilstand? Dan is je beschikbaarheid dus 75%.
   
   Problemen in beschikbaarheid ontstaan vaak door technische storingen. De OEE toont je de trends in deze storingen. Zo kan je bijvoorbeeld je onderhoudsplanning slimmer organiseren.
   
   
2. Prestatie
   Met de prestatie meet je hoe snel een machine in de praktijk werkt ten opzichte van de maximale productiesnelheid. Kan een machine bijvoorbeeld maximaal 100 eenheden per uur produceren, maar haal je er in werkelijkheid 80 per uur uit? Dan is je prestatie 80%.
   
   Vaak kan je de prestaties van je machines herleiden naar inefficiënte processen of niet (goed) opgeleid personeel. Deze prestatieproblemen ontstaan dus niet altijd door stilstand. Een vertraging van enkele seconden per product kan op grote schaal leiden tot zware productieverliezen.
   
   
3. Kwaliteit
   Met de productiekwaliteit meet je het percentage producten dat zonder defecten en geheel volgens de productspecificaties van de band rolt. 10 afgekeurde producten per batch van 100 levert dus een kwaliteitsscore van 90% op. De kwaliteitsscore is een belangrijk onderdeel om verspilling tegen te gaan. Afgekeurde producten betekenen bovendien verlies van grondstoffen, materiaal en energie.

Voor de berekening van de OEE vermenigvuldig je de drie scores tot één percentage. In het bovenstaande voorbeeld kom je met 75%, 80% en 90% dus uit op een Overall Equipment Effectiveness van 54%. Deze score meet je meestal voor de hele productie, in plaats van per machine.

Een OEE-score van 100% zou betekenen dat er geen downtime, snelheidsverlies of defecte producten zijn. Een goed streefbereik voor fabrikanten ligt tussen 60% en 85%, hoewel de meeste producenten een redelijke OEE-score tussen 40% en 60% behalen.

Gaat jouw productiebedrijf aan de slag met OEE? Let dan op de volgende drie aandachtspunten:

1. Staar je niet blind op de totale OEE-score
   Met het OEE-percentage kan je eenvoudig periodes vergelijken, maar soms werkt dit te snelle conclusies in de hand. Gebruik het totale percentage als leidraad, maar ga altijd dieper in op de drie individuele componenten. Een grondige analyse van elke component afzonderlijk helpt je om doelgerichter verbeteringen door te voeren en de totale OEE-score sneller te verhogen.
   
   
2. Begin niet te ambitieus
   Stel altijd haalbare doelen en een bijbehorend stappenplan op voor je productiebedrijf. Wil je graag op korte termijn grote verbeteringen zien? Dan verlies je vaak focus, of raak je sneller gedemotiveerd door tegenvallende resultaten. Start klein, met een aantal productielijnen en breid steeds verder uit. En leg de focus daarbij op uitdagende, maar ook realistische doelstellingen.
   
   
3. Vermijd fouten door handmatige gegevensinvoer
   Een van de grootste valkuilen is de handmatige invoer van gegevens. Dit is niet alleen tijdrovend, maar vergroot ook het risico op menselijke fouten. Vergeet je een storing te registreren? Of is de informatie onvolledig? Dan is je OEE-berekening ook onbetrouwbaar. Bovendien is een handmatige gegevensanalyse lastig. Met geautomatiseerde systemen voor dataverzameling en dashboards voor de analyse los je dit probleem op en werk je altijd met nauwkeurige cijfers.

Om de effectiviteit van Overall Equipment Effectiveness (OEE) te meten heb je actueel inzicht nodig in wat er in jouw bedrijf gebeurt. Met de productiesoftware van Exact, heb je altijd inzicht in al jouw productieprocessen, zodat je kan ingrijpen waar nodig.

De handige standaard dashboards van Exact voor Productie zijn specifiek ontworpen voor de productiesector en bieden je een realtime inkijk in belangrijke data zoals productiekosten, materiaaluitval, doorlooptijden en zo veel meer. Je kan eenvoudige analyses maken per artikel, bewerking of kost. Bovendien kan je de standaard dashboards snel en gemakkelijk personaliseren volgens je specifieke bedrijfssituatie. Deze aanpasbare dashboards zijn ideaal om jouw bedrijfseigen KPI’s, zoals de OEE, te tracken.

Je richt de aanpasbare dashboards zelf in zodat ze altijd aansluiten bij jouw fabriek. En dankzij de koppelingen van Exact voor Productie voeg je eenvoudig al je andere data samen in één systeem. Zo digitaliseer je je hele productieketen en vertrouw je altijd op correcte informatie.